vrijdag, januari 11, 2013

Bromelia en duurzaamheid


Samenwerking tussen Corn. Bak en Afvalzorg
Bromelia’s bloeien op door gas van stortlocatie

Sinds april 2012 verwarmt veredelings- en vermeerderingsbedrijf Corn. Bak uit Assendelft haar kassen met hoogwaardige warmte, afkomstig van Afvalzorg. Het mes snijdt daarbij aan twee kanten. Afvalzorg vindt zo een goede bestemming voor onttrokken gas van haar stortplaats, verduurzaamt haar energievoorziening en Bak verduurzaamt het eigen productieproces.

Een dubbele transportleiding over een afstand van 1.700 meter dwars door een weiland en een dijklichaam verbindt de 80 ha grote locatie Nauerna van Afvalzorg met het 42.000 m2 grote bedrijf van Con. Bak. Door deze leiding stroomt warm water met een temperatuur van 90ºC, afkomstig van de verwarmingsinstallatie van de afvalverwerker, naar een warmtewisselaar in het ketelhuis van het veredelingsbedrijf. Dit is het resultaat van vier jaar plannen maken, onderhandelen, rekenen en uiteindelijk realiseren.
Hans Fenger, die de technische zaken doet bij het veredelingsbedrijf en Léon Lankester van Agro AdviesBuro hebben samen met de afvalverwerker een mooi project afgerond. Een project dat heel wat voeten in aarde had.

Stortgas
De locatie nabij Assendelft is lang gebruikt als stortplaats van huisvuil, zowel organisch als anorganisch materiaal. Vandaag de dag wordt op de locatie alleen nog bedrijfsafval gestort dat niet op een andere manier kan worden verwerkt. Daarnaast herbergt en recyclet de locatie verschillende afvalstromen. Over de stortplaats ligt een laag grond, die de resten uit het verleden afsluit. Door deze berg loopt een leidingstelsel dat momenteel per uur 250 m3 stortgas (CO2 en methaan) opvangt.
Met een deel van dit gas wordt het multifunctionele hoofdkantoor ‘De Vouw’ verwarmd en door middel van een absorptiekoelmachine gekoeld en de eigen waterzuivering verwarmd. Tot voor kort werd het teveel (60%) aan gas afgefakkeld. Fenger vond dat verspilling. Hij zocht daarom contact met de afvalverwerker om een mogelijke samenwerking tot stand te brengen. Deze had daar wel oren naar. Met de inkomsten van het gas kan de afvalverwerker weer investeren in technieken om meer stortgas op te vangen. Er ontsnapt namelijk nog steeds een deel naar de buitenlucht.

Warm water vervoeren
Adviseur Lankester is vanaf het begin betrokken bij dit project. “Wij gaven hier op dit bedrijf al energieadvies en hebben ook van de afvalverwerker het vertrouwen gekregen om het warmtenet te ontwerpen, de vergunningen te regelen en de projectbegeleiding te doen.”
Aanvankelijk was het plan om het stortgas door een leiding naar Bak te transporteren. Het gas zou dan naar een aparte WKK gaan. “Methaan uit het stortgas heeft een verbrandingswaarde van circa 55 procent ten opzichte van aardgas”, legt hij uit. “Bovendien bevat het veel water.”
Bij het passeren van de dijk zou de leiding, zoals een zwanenhals, een waterslot krijgen en de te overbruggen afstand zou condensatie van waterdamp in de hand werken. Het gas zou dus voor transport eerst moeten worden gedroogd.
De afvalverwerker had al ketels staan die zijn ingericht voor het verbranden van methaangas en deze hadden voldoende capaciteit om de totale hoeveelheid stortgas te verbranden. Alles bij elkaar opgeteld bleek het dus interessanter om warm water over een lange afstand te vervoeren.

Vergunningen
Het aanvragen van de benodigde vergunningen bleek de grootste uitdaging. Zo was het belangrijk om voor gemeente en provincie de sterkteberekening om de (veen)dijk te passeren volledig te onderbouwen. Uiteindelijk gingen zij akkoord met het voorstel om twee kleiproppen aan te brengen aan beide kanten van de dijk, rond de uiteinden van de leiding. Deze proppen moeten een eventuele lekkage voorkomen.
Voordat het project kon beginnen, bleek ook een archeologisch onderzoek nodig te zijn. Zo zijn er sleuven gegraven en grondmonsters genomen. Uiteindelijk bleek dat er geen reden was om het project nog langer op te houden. Fenger kijkt daar positief op terug: “Er zat veel tijd en energie in een goede lobby, maar het project had vanwege het duurzame aspect de sympathie van bestuurders. De bereidheid om mee te werken was groot.”

Warmtewisselaar
In de technische ruimte van het veredelingsbedrijf is een warmtewisselaar geplaatst. Deze heeft een flow van gemiddeld 11.000 liter per uur. Elektrotechnisch zit dat toch ingewikkeld in elkaar, want de flow is niet helemaal constant en de warmtewisselaar moet dus primair en secundair in snelheid variëren.
Het leidingstelsel en de warmtewisselaar, aangelegd door Van Zaal, zijn beiden eigendom van de afvalverwerker, die op het project van € 864.000,- een subsidie van € 200.000,- ontving. De subsidie is afkomstig van Haven Amsterdam, waarmee innovatie en emissiereductie in het havengebied wordt gestimuleerd. Bak betaalt een vaste prijs voor de energie, die op ongeveer 60% ligt van aardgas. Zo is er behalve de duurzame doelstelling ook een financiële stimulans.

Zekerheid
In totaal verbruikt het bedrijf 1,5 miljoen m3 gas per jaar. De verwarming op stortgas komt overeen met 500.000 m3 aardgas en is dus eenderde van de totale energiebehoefte. Het energieplan is zo uitgerekend dat het bedrijf nog steeds in staat is om volledig zonder het stortgas te verwarmen.
“Zekerheid past binnen onze bedrijfscultuur”, vertelt Fenger. “Nog minder dan een teeltbedrijf kunnen we ons permitteren dat er iets gebeurt met de energievoorziening. De ramp zou niet te overzien zijn als het veredelingsmateriaal en de jonge planten verloren gaan door een storing. Wij zijn bijvoorbeeld in staat om zonder nutsvoorzieningen twee maal een etmaal warm te blijven en in elektra te voorzien door middel van olie gestookte aggregaten.”

Bedrijfsfilosofie
Fenger is erg tevreden over de samenwerking met het afvalverwerkingsbedrijf. Hij denkt na over een vervolg. Op dit moment is bijvoorbeeld ook in onderzoek of de capaciteit van het stortgas verder omhoog kan, zodat misschien ook huizen kunnen worden verwarmd. Hij is zich er ook van bewust dat de afvalberg slinkt en het project dus eindig is. Dat duurt echter lang genoeg om over een alternatief na te denken.
“Het past in onze bedrijfsfilosofie om in synergie met onze omgeving te blijven. Wij zijn met ons grote bedrijf best dominant aanwezig in dit kleine dorp. We hebben dus een sociale functie, althans zo voelen we dat. Dit soort samenwerkingsverbanden past bij ons.”