Bernd Feenstra ziet een streepje licht aan het einde van de donkere tunnel
Marktherstel afhankelijk van economisch herstel
De economen van ABN AMRO hebben gegronde redenen om aan te nemen dat de crisis op zijn retour is. Het herstel begint in Azië en bereikt via de Verenigde Staten de Eurozone. De meer conjunctuurgevoelige bloemenmarkt gaat zich sneller herstellen dan de markt voor groente, is de verwachting.
“Dat de economie zich gaat herstellen staat vast. De vraag is alleen hoe dat gebeurt en hoe snel.” Bernd Feenstra, sectormanager tuinbouw van ABN AMRO geeft alvast een voorproefje op het binnenkort te verschijnen rapport van zijn bank met de werktitel ‘Hoe gaat de markt zich herstellen?’. In het rapport geeft ABN AMRO haar visie op de ontwikkelingen in de glastuinbouw tijdens en na de kredietcrisis.
Eerst Azië
Feenstra spreekt voor de bank die nummer 2 is in de financiering van agrarische bedrijven, maar als handelsbank veel kennis in huis heeft van de economische ontwikkelingen over de hele wereld.
Wereldwijd is het economisch herstel na de kredietcrisis op gang gekomen, is de eerste conclusie. Dat gaat in een heel verschillend tempo. “Azië is minder getroffen door de kredietcrisis. Wij zien daar al de eerste tekenen van herstel. Op het dieptepunt van de crisis was het zeer moeilijk om exportkredieten te financieren. Naar de mening van de economen is dat probleem van tijdelijke aard en wordt de financiering van exportkredieten weer eenvoudiger als het economisch herstel doorzet.
Dan de VS
De Verenigde Staten hebben een diepe knieval gemaakt. Na de problemen met subprime hypotheken, stijging van olieprijzen en het faillissement van Lehman Brothers ontstond daar in het vierde kwartaal van 2008 en het eerste kwartaal van 2009 de diepste recessie sinds de jaren dertig, die zich vervolgens over de hele wereld verspreidde.
Die recessie was dieper dan in de Eurozone. Op het moment dat het vertrouwen in de financiële sector tot een nulpunt was gedaald, raakten bedrijven in liquiditeitsproblemen. Daarop antwoordden zij wereldwijd met het terugschroeven en interen op voorraden, met een kettingreactie tot gevolg.
De bank ziet nu dat bedrijven wel erg hard op de rem hebben getrapt om erger te voorkomen en bemerkt dat zij hun voorraden nu weer aan gaan vullen. De economen zijn gematigd optimistisch, omdat er een kans is dat de economie in 2010 toch weer terugvalt, maar is de kans ook reëel dat het herstel snel gaat.
Vervolgens Europa
Het herstel van de economie gaat als en soort golfbeweging over de wereld. In de VS zijn de eerste signalen van herstel merkbaar. Meer verwacht Feenstra van marktherstel in voor de tuinbouw belangrijke afzetlanden als Engeland en Rusland. De negatieve invloed van valutakoersen op de export naar deze landen is erg groot geweest. “Toch durf ik op basis van gunstige wisselkoersverwachtingen de stelling aan dat de export naar die landen gaat herstellen, ook al is natuurlijk niet bekend wanneer.”
Piekende olieprijs
De sectormanager kijkt met een andere blik naar de ontwikkeling van olieprijs. “De ontwikkeling van de olieprijs is zeer conjunctuurgevoelig. Nu is de olieprijs genormaliseerd, maar je kunt op je vingers uittellen dat die gaat stijgen als de economie weer gaat groeien. Op de langere termijn moeten we er rekening mee houden dat de prijs met golfbewegingen stijgt.”
Opmerkelijk is zijn visie op de prijsontwikkeling in 2008. “Vorig jaar ontstond paniek door de enorme piekprijzen. Telers moeten daar minder bang voor zijn, is mijn mening. In 2008 is de sterke prijsstijging met name veroorzaakt door speculatie. Olie is een product waarmee gespeculeerd wordt. Als de prijs in korte tijd enorm stijgt dan komt onvermijdelijk weer een prijsval als speculanten hun winst pakken. Zo’n piek door speculatie is altijd kort en hevig.”
Sierteelt eerst
Waneer het marktherstel voor de Nederlandse glastuinbouw komt, is de vraag die iedereen bezig houdt. Macro-economische ontwikkelingen hebben volgens de bank veel invloed op het herstel van de markt.
Feenstra ziet het eerste herstel voor de sierteeltsector. “De sierteelt is conjunctuurgevoelig. Door economisch herstel, betere wisselkoersen en het wegvallen van de beperkingen voor exportkredieten gaan mensen weer meer Nederlandse bloemen kopen.”
Het herstel voor de groentemarkt is naast bovengenoemde economische factoren meer afhankelijk van de afzetstructuur. “Ondanks een recessie blijven mensen groenten eten. Een grote toename van consumptie na de recessie zit er niet in.” De sectormanager voorziet dus echt problemen als het de groentesector niet lukt om het aanbod te gaan bundelen.
Omgooien
Vraaggericht produceren is een term die velen in de mond nemen. Daar liggen kansen voor de tuinbouw, is de mening van de ABN AMRO. Feenstra: “Probleem is dat je een model dat jarenlang succesvol was, niet zo maar om kunt gooien. Toch verwacht ik veel van de veerkracht van onze sector. Ondanks dat velen het water tot aan de lippen staat, is de Nederlandse tuinbouw altijd bij machte geweest om nieuwe doelstellingen te formuleren.”
Maar als dat deze keer nu eens niet lukt? Als een deel van de tuinbouwsector door de huidige verdeeldheid niet die vertaalslag kan maken? “Dat is een moeilijke zaak”, meent hij. “Als de vraag niet herstelt, dan kun je alleen aan de aanbodskant iets veranderen. Dan betekent dat helaas een sanering.”
De sectormanager is op zich niet tegen sanering, maar vreest dat het zonder overleg tussen overheid en sterke belangenbehartigers ongecontroleerd zal gaan gebeuren. Als de markt niet op tijd herstelt, zullen niet alleen bedrijven zonder bedrijfsopvolger stoppen maar juist ook de moderne, middelgrote bedrijven. En dat is nu net de groep waarvan de ABN AMRO vindt dat ze de toekomst zijn van de glastuinbouwsector.
Onder Glas, november 2009
Geen opmerkingen:
Een reactie posten