Vreeken Bouvardia over
duurzaam energiegebruik:
‘Overschakeling naar
gelijkspanning kan flinke energiebesparing opleveren’
In tuinbouwgebied PrimA4a vinden volop experimenten
plaats met duurzaam energieverbruik. Vreeken Bouvardia laat momenteel de
belichtingsinstallatie ombouwen van wisselspanning naar gelijkspanning, want
dit kan een behoorlijke besparing op elektriciteit opleveren. Het is een
spannend project, maar Vreeken ziet het wel zitten. Hij gaat een flinke
uitdaging niet uit de weg.
In tegenstelling tot veel andere sierteeltgewassen hoef je
bouvardia’s niet permanent te belichten. Eens per tien tot twaalf weken worden
de bloemen geoogst en het gewas teruggesnoeid. Daarna volgt de vegetatieve
fase, waarin het gewas de eerste veertien dagen met minder licht toe kan en de
lampen niet permanent hoeven te branden. Dat gebeurt nu nog niet, omdat zo’n
vak gewoon mee loopt in het totale belichtingsschema.
Hoe mooi zou het zijn als je op
elektriciteit kan besparen door boven bepaalde plantvakken lampen aan en af te
schakelen of te dimmen via een mobiele app of via de computer? Deze gedachten
spelen door het hoofd van Jaap Vreeken in Rijsenhout sinds hij betrokken is bij
het project Demonstratie Ontwikkeling Energie-infrastructuur DC (DOE DC) in
tuinbouwgebied PrimA4a.
Gelijkspanningsgoeroe
Al meer dan dertig jaar teelt de familie Vreeken
bouvardia’s. Jaap en Tineke staan ermee op en gaan ermee naar bed. Toen zij
twee jaar geleden de kans kregen om uit te breiden pakten zij die met twee
handen aan. En zo groeien zij gestaag door naar de grootste producent van deze
snijbloem in Nederland.
Een paar jaar geleden kwam Jaap
in contact met ‘gelijkspanningsgoeroe’ Harry Stokman van Direct Current, die
bevlogen is van duurzaamheid en betrokken bij de ontwikkeling van de
energievoorziening in het tuinbouwgebied onder de rook van Schiphol. Het zette
hem op het spoor om zijn nieuwe locatie om te laten bouwen van wisselstroom
(AC) naar gelijkstroom (DC).
De locatie, toen nog in handen
van Stallingsbedrijf Glastuinbouw Nederland (SGN), had nog geen
belichtingsinstallatie. Samen met partners Stolze Installatietechniek en Gavita
werd in 2015 een SON-T installatie aangelegd van 90 µmol/m2/s, nog op
wisselstroom. De bekabeling was dusdanig aangelegd dat overschakeling naar
gelijkstroom op termijn mogelijk is. Op de oude tuin deed Vreeken daarna een
eerste voorbereidende proef.
Langere levensduur
Op dit moment is het Nederlandse elektriciteitsnet gebaseerd
op wisselstroom. Alle elektronische apparatuur van huishoudens en bedrijven
draait echter op gelijkstroom. Ieder apparaat heeft dus een omvormer die AC
omzet in DC. Bij het omzetten komt energie vrij en dat zorgt voor een hogere
temperatuur van de elektronica. Zou het elektriciteitsnet uitsluitend
gelijkstroom transporteren, dan is die omzetting niet nodig en levert dat een
flinke besparing op in omzetting. Bovendien maakt dit de apparatuur meer
betrouwbaar en verlaagt het de kosten van de installatie. Voor een dergelijke
installatie heb je namelijk ook minder koper nodig in de bekabeling.
“In een traditioneel
voorschakelapparaat (VSA) zit ook een AC naar DC omvormer”, legt Arjan Pauw van
Gavita uit. “Bij de omzetting van wisselstroom naar gelijkstroom komt warmte
vrij. In een gelijkstroom VSA kan die omvormer achterwege blijven, waardoor het
voorschakelapparaat veel koeler blijft, minder stroom verbruikt en veel minder
componenten en grondstoffen nodig zijn. Dat verhoogt de betrouwbaarheid en
verlengt de levensduur van de elektronica aanzienlijk.”
Storingsvrij
Overschakelen van AC naar DC gaat niet vanzelf. Het heeft
vele jaren geduurd om de belichtingsinstallaties op wisselspanning storingsvrij
te laten werken. Belichtingsinstallaties op gelijkstroom moeten die
ontwikkeling nog doormaken. Nu de eerste proef is geslaagd, wordt de
belichtingsinstallatie van het nieuwe bedrijf stapsgewijs omgebouwd en getest.
Alle armaturen krijgen daarom een
nieuwe printplaat die geschikt is om de ‘nieuwe’ stroom te ontvangen. Aangezien
de netbeheerder nog wisselstroom aanlevert, wordt die stroom centraal omgezet
in gelijkstroom. Daarvoor worden alle schakelkasten aangepast met intelligente
elektronica, zodat ze de DC kunnen distribueren in plaats van AC.
Nieuwe generatie bedrijven
Vreeken is dus proefbedrijf voor een hele nieuwe generatie
tuinbouwbedrijven op gelijkstroom, in eerste instantie alleen voor het
belichten. De volgende logische stap naar de toekomst is om hele bedrijven over
te schakelen naar DC. Daar komt veel bij kijken, want alle apparatuur van
sorteermachines tot pompen, van luchtraammotoren tot koelcel moet geschikt
worden gemaakt om de stroom te ontvangen.
Het inbouwen van deze techniek op
een bestaand bedrijf is ingewikkeld. Op een nieuwbouwbedrijf zal dit veel eenvoudiger
zijn, hoewel deze ontwikkeling nog de nodige tests moet doorstaan. Overigens is
het mogelijk om over bestaande bekabeling een hoger vermogen DC te
transporteren. Als een ondernemer de lichtintensiteit wil verhogen, dan zijn DC
armaturen een interessante optie.
Zonnepanelen
Achter het bedrijf staat de aanleg van een zonnepanelenpark
gepland. De opgewekte energie van zonnepanelen is al gelijkstroom evenals die
van windmolens. De volgende stap is dus om de opgewekte stroom te bufferen in
batterijen of naar de aangrenzende bedrijven te transporteren. Om die reden
zijn overheden en netwerkbedrijf Liander zeer betrokken bij de vorderingen op
het tuinbouwbedrijf.
“Zie het als kleine postzegels”,
legt Pauw uit, “die zich ontwikkelen tot grote DC-vlekken. Hoe groter de vlek,
des te meer zelfvoorzienend.” “En reken er op dat dit vlot kan gaan”, vult
Carel van Ruijven van Stolze aan. “De ontwikkelingen zetten nu behoorlijk snel
door. Was het voorheen nog lastig om gelijkstroom over lange afstanden te transporteren
zonder verliezen, dit probleem is inmiddels opgelost. Het is niet ondenkbaar
dat deze ontwikkeling binnen één generatie gemeengoed is.”
Lichtere bekabeling
Van Ruijven: “Ik ben behoorlijk positief, maar er moeten nog
hobbels worden genomen. Gelijkstroom heeft als voordeel dat de bekabeling veel
lichter mag zijn. Bovendien is het een net waar je overal kan aanhaken. Nu moet
ieder onderdeel apart worden gezekerd. Dat kan straks eenvoudiger.” Voor
toekomstige bedrijven gaat dit dus een besparing op investeringen opleveren.
Een uitdaging wordt het ombouwen
van WKK’s. Tot op heden zijn deze gasmotoren nog niet geschikt, maar naar
verwachting gaat die ontwikkeling er wel komen.
Vreeken ziet zelf vooral een
voordeel in energieverbruik. “Ik heb voor mezelf uitgerekend dat het
afschakelen van bepaalde vakken en dimmen me een besparing van 25 procent op
belichtingskosten kan opleveren. Dat staat me wel aan. Als het straks klaar is
kan ik ermee gaan ‘spelen’.” Hij is enthousiast over deze stap. “Duurzaam ondernemen
ligt me wel. Ik vind het belangrijk om bij zulke ontwikkelingen betrokken te
zijn”, legt hij uit.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten