dinsdag, november 22, 2011

Kleine gewassen


Het telen van Celosia’s is een uitdaging voor Feiko Sonneveld

‘Dit gewas vraagt een perfect klimaat’

Celosia’s telen is niet voor iedereen weggelegd. De teelt is met 10 ha bescheiden van omvang en er is geen ruimte voor areaaluitbreiding. Maar als je er eenmaal aan begint, dan is de liefde wederkerig, weet Feiko Sonneveld. Pas zes seizoenen groot in hanenkammen, maar nog lang niet op de top van zijn kunnen.

Ergens achteraf op een laantje in de binnenlanden van Monster tuint Feiko Sonneveld, die rust en ruimte om zich heen heeft, maar koos voor de niet makkelijk te telen Celosia cristata. Hij teelt de Act-typen, die voller en ronder ogen dan de Bombay serie. Een bonte zee van kleuren, geel, roze en rood maken de grauwe dag meteen zonnig. Net als de teler, die het zichtbaar naar zijn zin heeft. Rond hem heen wordt volop gebost. Met vijf stelen tegelijk komen de bloemen via een oogstband naar voren, alwaar ze over een (chrysanten)bosmachine gaan en op 75 cm worden afgesneden.

Kriebels
Sonneveld heeft al heel wat gewassen uitgeprobeerd. Van oorsprong teelde hij asters op een klein bedrijf in Naaldwijk. Celosia’s (plumosa) had hij slechts uitgeprobeerd in een voorjaarsteelt. In 2001 werd hij uitgekocht voor woningbouw en had een sabbatical gedurende een jaar. “Het was een ijkmoment om na te denken of ik tuinder wilde blijven, maar het begon toch weer te kriebelen”, glimlacht hij. In 2002 nam hij daarom een bestaand bedrijf over van 20.000 m2, waarvan hij een deel vernieuwde en weer asters ging telen.
In 2005 had hij het eigenlijk na overdenking wel gezien met die teelt en schakelde over op Celosia in de zomer en chrysant in de winterperiode. Beide gewassen sluiten goed aan op elkaar, qua teeltregime en manier van oogsten. “Het was voor mij een enorme uitdaging om van teelt te wisselen”, gaat hij door en deed eerst een proefteelt met de hanenkammen. Vanaf dat moment was hij verkocht.


Verlengde oogst
De oogst van Celosia valt tussen eind maart en eind oktober. Dit jaar experimenteert Sonneveld met een verlenging van de oogst tot 25 november. De laatste drie weken hoopt hij dan alleen op de markt te zijn en daardoor wat hogere prijzen te pakken.
Naar schatting staat er in Nederland in totaal 10 ha, die dan al grotendeels geoogst is. “We hebben nu een warm najaar, waardoor de start van deze teelt lekker is geweest”, legt hij uit. “Dat mag voor de laatste teelt gunstig uitvallen, maar voor de oogst die nu valt, is het niet optimaal.”
De teeltduur van Celosia ligt tussen de acht en elf weken. In de praktijk betekent het dat de teler vanaf week 3 gaat planten. De pluggen neemt hij af van veredelaar en leverancier Combinations.

Drie rondjes per jaar
Iedere week is er een planting oogstrijp. Zo kan de teler drie keer rond gaan over zijn bedrijf, totdat hij overstapt op twee rondjes chrysanten. In de voorjaarsperiode is assimilatiebelichting nodig. “Zonder belichting kun je niet voor half mei voor de klok zijn”, legt hij uit.
Voor Celosia moet het klimaat perfect zijn. Hijsverwarming is eigenlijk onontbeerlijk om tot een goed teeltresultaat te komen. Zo zijn de planten erg gevoelig voor Rhizoctonia en andere zwakteparasieten. Verreweg het grootste struikelblok is een gelijkmatige watergift. Planten die te droog staan, gaan snel van de vegetatieve naar generatieve fase. Ze blijven kort van stengel en leggen een bloem aan. Een droge plek is dus vrijwel direct te herkennen.

Nieuwe oranje variëteit
In de kas staan de rode ‘Dara’, de roze ‘Rima’ en de gele ‘Inca’ gebroederlijk naast elkaar in één plantvak. Sonneveld wil met alle kleuren tegelijk aan de markt zijn en zet ze dus vlak naast elkaar. Binnenkort komt daar de nieuwe oranje ‘Zara’ bij. “Ik ben al lange tijd op zoek naar een goede oranje. Die heb ik ook zelf gevonden. De vermeerderaar gaat hem nu zaaien en leveren”, vertelt de teler. Celosia is dus een gewas dat uit zaad wordt geteeld.
De rijpe bloemen kunnen niet in één keer worden geoogst. Het personeel moet er minstens twee keer doorheen. Planten die iets achter blijven, komen wat later in bloei als de stelen er omheen zijn geoogst. Uiteindelijk blijft een kleine 15% van de stelen over die niet worden geveild. “Het is wel mogelijk om ze als tweede soort voor de klok te zetten, maar ik zie daar vanaf. Ergens moet je een grens trekken”, meent hij.

Discussie over kwaliteit
Celosia heeft een houdbaarheid van twee tot drie weken, mits goed behandeld. Valkuil is Botrytis op de bloemen. “We hebben dus veel discussie over ‘keur’ met veiling en handel”, legt de teler uit. Er is vaak verwarring over aantastingen, merkt hij. De kammen bloeien van onderen naar boven. Dan vormt zich ook zaad onder de kam, dat vanwege verkleuring vaak onterecht voor schimmel wordt aangezien.
Het blijft iets bijzonders, deze snijbloem. Heel veel consumenten kennen het gewas nog te weinig of helemaal niet. Als Sonneveld zijn bloemen showt, bijvoorbeeld op de zomerbloemententoonstelling in Naaldwijk, blijven de mensen verbaasd staan. “Ze denken vaak dat het niet echt is, dat het een kunstbloem is. Het is de bijzondere groeiwijze gecombineerd met intense kleuren die voor zoveel verbazing zorgen. Ik ben ook nog lang niet klaar met dit gewas”, zegt de teler. “Er liggen nog veel uitdagingen voor me.”



Geen opmerkingen: