Het recht van de sterkste
Geldt in de tuinbouw het recht van de sterkste? En is dat nu eigenlijk wel zo slim?
Steeds vaker hoor ik grote ondernemers op voorsprong hardop redeneren dat koude sanering de beste oplossing is van de crisis. “Ik wacht mijn tijd wel af totdat het wat beter gaat”, is zo’n opmerking die behoorlijk hard overkomt. Dat soort mensen incasseert de kosten die bij zo’n uitputtingsslag hoort. Dat is het risico van anderen de markt uitdrukken, ook wel empire building genaamd.
Uniforme knallers
Stel nu dat het de tuinbouw niet lukt om handen ineen te slaan en afzet te verbeteren, waardoor de prijsvorming blijft zoals die nu is en waar alleen de telers van bulkproducten voor de laagste kostprijs zich nog een plaats in de markt kunnen vechten. Hoe komt de glastuinbouw er dan over vijf, zeg tien jaar uit te zien? Blijven er dan vijftig mega-bedrijven over van soms meer dan honderd hectare ieder, waarbij de rest het loodje legt?
De gevolgen zullen vermoedelijk zijn dat het productenpakket zal inkrimpen tot een paar uniforme knallers als tomaten, paprika’s, komkommers, wat aubergines en vollegrondsgroenten. Het evenwicht tussen de bedrijven is dan van dien aard dat de strijd om de gunst van de klant nog sterker wordt bevochten. Bovendien zijn bedrijven dan nog makkelijker onderling inwisselbaar en dus kwetsbaar.
Nog een schepje er boven op: grootindustriëlen als bijvoorbeeld Unilever kunnen noodlijdende bedrijven opkopen en van de tuinbouw echte voedingsindustrie maken. Waarom niet?
Echt eten
Ik ben dan benieuwd wat de reactie vanuit de samenleving is. Die zal niet mals zijn. Een steeds grotere groep invloedrijke consumenten zet zich af tegen industrieel bereid voedsel, waar de tuinbouw dan ook onder zal komen te vallen. Protesten tegen nieuwbouw van glastuinbouw zal verder toenemen.
Is dat de weg? Of is het tijd om eens goed te luisteren naar andere geluiden in de samenleving van een verhoudingsgewijs hoog opgeleide groep mensen die veel diverser voedsel willen eten. Zij besteden bewust aandacht aan niet uniforme producten en kiezen voor een gezonder leven. Deze discussie is volop gaande en zou de ondernemers in de tuinbouw wakker moeten schudden. Want om aan die wensen tegemoet te komen zullen ook de wat kleinere, gespecialiseerde en kleurrijke bedrijven nodig blijven. Bedrijven die het imago van de sector hoog houden en het tuinbouwlandschap gemêleerd houden.
Op Foodlog vindt u een langere overpeinzing, naar aanleiding van een gesprek met Fred van Heyningen, Rabobank Westland.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten