Interview

Agnes van Ardenne één jaar voorzitter van Naktuinbouw

‘Zoeken naar consensus, dat is
 mijn manier van werken’

Een jaar na het aantreden van voorzitter Agnes van Ardenne waait er een fleurige frisse wind door het pand van Naktuinbouw als haar snelle hakjes door de gangen tikken. Met een flinke zwaai aan de deurknop valt ze met de deur in huis. Deze omgeving past haar als een jas. “Het is gewoon als thuiskomen”, zegt ze met een glimlach.

“Dat ik voor deze functie ben gevraagd is bijzonder.” Aan het woord is Agnes van Ardenne, die in januari 2017 Henk Lange opvolgde als voorzitter van Naktuinbouw. Bevlogen vertelt zij over de nationale en internationale ontwikkelingen van de tuinbouw en de rol die de keuringsdienst daarin kan vervullen.

Geboren als Westlandse tuindersdochter werkte zij zich met een gezonde dosis goed verstand op tot staatssecretaris en minister voor Ontwikkelingssamenwerking. Na haar politieke carrière was zij Permanent Vertegenwoordiger van Nederland bij de Wereldvoedselorganisatie FAO in Rome. Bijna vier jaar leidde zij het Productschap Tuinbouw, onder andere door de woelige periode van de EHEC crisis, naar de afbouw van het schap. Sinds kort heeft ze ook de taak van waarnemend burgemeester van de gemeente Westland op zich genomen. Het ontbreekt haar niet aan energie en een flinke dosis doorzettingsvermogen.

Mensen op drift

Het is een kleurrijke loopbaan, waar de beschikbaarheid van voldoende voedsel voor ieder mens als een rode draad doorheen loopt. “Daar waar gebrek is aan eten ontstaan conflicten en raken mensen op drift. Dat raakt me enorm”, legt ze uit. “Wil je stabiliteit in de wereld, dan moet je honger bestrijden. Nederland vervult daarin een belangrijke rol; niet door het produceren van grote bergen voedsel om te exporteren, maar door onze kennis op die plaatsen in te zetten waar dat nodig is.

Naktuinbouw voelt voor mij gewoon als thuis komen. Ik zit aan tafel met veredelaars en producenten van plantmateriaal. Dat is de bron, daar waar alles begint. Hier kan ik dus weer een steentje bijdragen aan het verbeteren van het voedselsysteem.”

Efficiency en transparantie

Vol enthousiasme is Van Ardenne is aan haar nieuwe uitdaging begonnen. Een belangrijk thema voor de komende jaren is het Meerjarenplan 2018-2022, waaraan het Bestuur en de Sectorcommissies een belangrijke bijdrage hebben geleverd. "De wereld van de veredeling van rassen en variëteiten van voedsel en bloemen zit in de versnelling, Naktuinbouw moet daarin mee, of nog beter vooruit blijven.

Onze organisatie zal dus anders ingericht moeten worden, zeker met de komst van ons nieuwe laboratorium. Nog meer efficiency en transparantie naar de klant gericht en vooral verdere vernieuwing en toepassing van onze technologische mogelijkheden. Dus ook qua financieel management. De wereld van de veredeling groeit gestaag, dat vraagt ook aanpassing van onze capaciteit om de dienstverlening te optimaliseren."

Benoemen of voordragen

Een belangrijke rol die voor haar is weggelegd is de hervorming van het bestuur van het zelfstandig bestuursorgaan. Zo zullen de sectorbesturen groente, bloemisterij, en boomkwekerij worden vervangen door sectorraden. Ze behouden hun adviserende rol als het gaat om keuringsreglementering en tariefstellingen, mede op basis van de Zaaizaad- en plantgoedwet. In deze sectorraden zitten afgevaardigden namens de tuinbouwbrancheorganisaties. Voorheen benoemden de sectorbesturen de leden van het stichtingsbestuur. Straks gebeurt dat andersom. De sectorraden doen een voordracht, waarna het bestuur uiteindelijk haar leden benoemt.

“Ik vind het belangrijk dat hierdoor een betere balans ontstaat”, legt de voorzitter uit. “Ik pleit voor een onafhankelijk bestuur. Bovendien ontstaat er op deze wijze meer dynamiek in besluitvorming.”

Profielschetsen

Samen met secretaris Remy Broenink schrijft ze profielschetsen voor kandidaat-bestuurders, en de competenties die zij moeten bezitten. En er is voor het eerst een rooster van aftreden gemaakt. Een bestuurder wordt voortaan voor een periode van vijf jaar gekozen, waarna een verlenging van vijf jaar mogelijk is. “Dat geldt uiteraard ook voor mij”, legt ze uit. “Overigens voeren we dit beleid wel in volgens de weg van de geleidelijkheid.

We zoeken naar evenwicht in het bestuur, naar jonge ondernemers, zowel mannen als vrouwen die onze ervaren bestuurders gaan aanvullen. Er gaat de komende jaren zoveel veranderen op gebied van sensoren, big data en nieuwe technieken. Die veranderingen gaan ook deze organisatie beïnvloeden en we moeten deze kunnen toepassen.”

Menselijk kapitaal

Tot genoegen van de Ondernemingsraad is in het meerjarenplan ook een visie neergezet op het personeelsbeleid. Naktuinbouw drijft immers als organisatie op deskundigheid en dienstverlening van de medewerkers. Of het nu om onderzoek gaat of uitvoerende taken, alles is echt mensenwerk. Maar de gemiddelde leeftijd van de medewerkers neemt toe en dat vindt de voorzitter een punt van aandacht.

“Hier liggen dus uitdagingen voor Naktuinbouw. In een gezonde organisatie moet je er voor zorgen dat mensen zich kunnen ontwikkelen en dat je kennis kunt overdragen op nieuwe krachten. Ik wil dus graag dat onze medewerkers goed zijn opgeleid en daarnaast betrokken, collegiale mensen blijven”, legt ze uit.

“Bovendien is het hard nodig om stagiaires binnen te halen en mensen te werven voor dit specialistische vak. We moeten laten zien hoe leuk en uitdagend dit werk is en dat er mogelijkheden zijn om door te groeien.”

Zoeken naar consensus

Hoe lukt het haar om in zo’n korte tijd de neuzen in één richting te krijgen? Ze glimlacht. “Goed luisteren. De juiste procedures volgen. Zorgen dat iedereen zijn inbreng kan geven in een vergadering of overleg. Je doet mensen geen recht als je ze niet laat uitspreken. Ik probeer aan de hand van al die informatie en meningen een samenvatting te construeren en een gemene deler te vinden. Zoeken naar consensus, dat is mijn manier van werken. Dan ontstaat een verhaal waar iedereen achter kan staan en zo bereik je meer.

“Bovenal vind ik –en dat geldt voor elk bestuur- dat er een goede basis van vertrouwen moet zijn. Dat is helemaal niet zo heel erg ingewikkeld, mits je in alle openheid en transparantie werkt. Het is mijn taak om dat proces te begeleiden en goed te borgen. Dan gebeuren er vanzelf dingen waar mensen blij van worden en daar beleef ik veel plezier aan.”

Onze verantwoordelijkheid

De voorzitter vindt het noodzakelijk dat Naktuinbouw zichzelf vernieuwt. Zij plaatst dit in een context van veranderingen die wereldwijd gaande zijn. “Als je bijvoorbeeld naar China kijkt, dan ontstaan daar steden met veertig tot zestig miljoen inwoners, die allemaal moeten eten en in een gezonde omgeving willen leven.

Onze tuinbouwbedrijven weten hoe je dat moet doen, zij zijn van alle economische sectoren de meest efficiënte. Kijk maar naar de energie leverende kassen, afname van CO2 van de Botlek voor groei van de planten en het rendement per hectare. Verder zijn we ultra slim met logistiek, verpakkingen en afval.

             De tuinbouw is er eigenlijk klaar voor om circulair te gaan, dus kringlopen te sluiten en klimaatneutraal te produceren. Daar is verder weg, in die nieuwe steden, behoefte aan. Met groen voor de gezonde leefomgeving en voedsel, dat circulair beschikbaar is. Ook daar hebben we de veredelaars nodig om de juiste rassen en variëteiten op de markt te brengen.

We kunnen als tuinbouwsector nog veel meer internationaal betekenen en verdienen. Als we het maar samen doen. Maar als we te lang wachten, dan worden we van links en van rechts ingehaald.

Dat geldt ook voor Naktuinbouw. Wij spelen een sleutelrol door snellere en betere toetsmethodes te ontwikkelen en onze service te optimaliseren. Daar zet ik me graag voor in. Het is alsof mijn cirkel zich ook sluit. Ik denk wel eens: als mijn vader me nu eens zou zien. Wat zou hij trots zijn.”

Dit interview verscheen in Buitenstebinnen, december 2017. De volledige inhoud van dit tijdschrift vindt u hier.