Succulenten

Jan en Liesbeth Arkesteijn zijn tevreden telers:

‘Een dag niet geplant, is een dag niet geleefd’

Wijnneusjes, vetertjes, Jan Arkesteijn heeft voor elk vetplantje een toepasselijke naam. Samen met zijn vrouw Liesbeth vermeerdert en teelt hij Echeveria, Aloë en Sedum en levert ze af als halfwasproduct voor andere bedrijven. Dat loopt goed, vindt hij. Behoefte aan opschaling heeft hij niet.

In de bedrijfsruimte zijn Anouk en Mareille Arkesteijn vanmorgen bezig met het sorteren en uitzoeken van zaaibakken met Aloë. Na het lostrekken moeten de planten een paar dagen indrogen, voordat ze worden opgepot. Als dit niet gebeurt, groeien ze niet weg, maar verrotten ze. Dat betekent veel uitval.

Hun vader, Jan Arkesteijn, heeft vanmorgen hoofdpijn. Afgelopen weekend betrapte hij inbrekers bij de nieuwbouw van de overburen. Voor dat hij het wist kreeg hij een stalen 51-er tegen zijn hoofd, waarbij hij de klap nog net kon opvangen met zijn schouder. Het was misschien een impulsieve daad om op onderzoek uit te gaan, maar zulke praktijken druisen in tegen zijn aard. “Dat laat je toch niet zomaar gebeuren”, vindt hij. Het was een hele klopjacht in Nootdorp, maar gelukkig zitten de twee daders inmiddels vast.

Breed assortiment

Achter de naam MicroFlora in Nootdorp gaat een zeer gespecialiseerd bedrijf schuil dat zo’n dertig verschillende soorten succulenten opkweekt tot halfwas product. Het gaat met name om Echeveria, Aloë en Sedum, maar er zijn meer soorten. Het is een breed assortiment, dat is afgestemd op de wensen van hun afnemers. Jan en zijn vrouw Liesbeth hebben in totaal 6.000 m2 glas en kunnen samen het werk goed aan. Als hun dochters even niet studeren of voor opdrachten buitenshuis zijn, springen ze bij. Er hangt een gemoedelijke sfeer.

Van rozen naar vetplanten

Hoe ze ooit in de succulenten terecht kwamen is een heel verhaal. Arkesteijn had een rozenbedrijf van 4.000 m2 aan de Lookwatering in Den Hoorn. Hoewel hij verknocht was aan de rozenteelt werd rond 1995 duidelijk dat zijn bedrijf niet mee kon in de schaalvergroting die bij rozen doorzette. Aangemoedigd door een kennis zette hij daarom de eerste zaaikisten met vetplanten neer. “Nooit meer heb ik zulke mooie zaailingen gehad als toen”, vertelt hij. “Dat kwam voornamelijk door de klimaatomstandigheden in de rozen. Lekker warm.” Het project beviel zo goed dat hij de rozen verruilde voor succulenten.

Van Den Hoorn naar Nootdorp

Rond de eeuwwisseling werd de familie uitgekocht, vanwege ontwikkeling van de afvalwaterzuiveringsinstallatie in de Harnaschpolder. Arkesteijn moest uitkijken naar een nieuw bedrijf. Dat was een gevoelig punt, want de familie was echt gesetteld in Den Hoorn. Uiteindelijk vonden ze een chrysantenbedrijf van ruim 1 ha aan de Nieuwkoopseweg in Nootdorp. Aangezien het voor hun doen groot genoeg was, braken ze wat glas af. De teler trok anti-worteldoek door de hele kas en liet stalen tafels lassen. Op deze tafels liggen dikke tempexplaten als ondergrond voor de potjes.

Op het achterste stuk van het bedrijf is nu ruimte voor een paard en een kleine kudde alpaca’s. De alpaca’s zijn een hobby van Liesbeth, die deze samen met één van haar dochters wilde uitbouwen tot een kleine fokkerij. Maar helaas verloopt de handel in deze dieren momenteel niet zo vlot. Ze overweegt nu of ze ermee door zal gaan of misschien gaat afstoten.

Halfwas planten

Sinds het verdwijnen van de rozen komt Arkesteijn nog maar weinig op de veiling. Vanaf het moment van de overstap wist hij zijn halfmateriaal op andere wijze te verkopen. Zo is er een goede band met Hans Ammerlaan van het Bleiswijkse Ovata. Een groot deel van het assortiment is afgestemd op de wensen van dit bedrijf, die de planten afkweekt en verhandelt. De teler heeft zo meerdere afnemers voor zijn materiaal.

“Eigenlijk zou ik weer wat vaker op de veiling moeten komen”, denkt hij hardop. Wandelend door het bedrijf staan er ook proefjes met gemengde bakjes met miniplantjes. Daarmee onderzoekt hij welke combinatie de meest aantrekkelijke is.

Water geven luistert nauw

Hoewel vetplanten anders suggereren, is het telen ervan precisiewerk. Met name het water geven luistert nauw. De teler geeft zijn planten handmatig water en moppert als hij een plekje ziet waar wat lekkage is geweest. De planten blijken erg gevoelig voor Botrytis.

Water geven luistert nauw. “Aloë’s kunnen scheuren als ze te veel water krijgen”, legt hij uit. Hetzelfde geldt voor de luchtvochtigheid in de kas. Smet ligt altijd op de loer. Arkesteijn neemt zijn taak zo serieus dat hij eigenlijk nooit vakantie neemt. De keren dat hij in het buitenland verbleef, belde hij drie keer per dag naar huis om te controleren wat de raamstand was. Maar eigenlijk komt het er op neer dat hij het liefst op de tuin is tussen zijn planten. Onder het motto ‘een dag niet gepoot is een dag niet geleefd’ doet hij dagelijks zijn taak.

Moerplanten

In het achterste deel van de kas staan de moerplanten. Daar staan de crassula’s vrolijk te bloeien tot grote vreugde van de Nootdorpse populatie kwikstaartjes die er graag hun nestje bouwen als ze de kans krijgen.

Succulenten worden gezaaid of vegetatief vermeerderd. De kleurrijke Echeveria ‘Parel van Neurenberg’ wordt bijvoorbeeld vermeerderd door de afzonderlijke blaadjes in een grondmengsel te steken, waarna zich langs de randen kleine planten ontwikkelen. En zo geldt het voor veel succulenten. Zijn de jonge planten eenmaal opgepot dan staan ze gemiddeld negen maanden op het bedrijf, waarna ze weg gaan naar een teler die ze afkweekt.

Onder Glas, april 2012

Alpaca

Alpaca verovert de harten van Europeanen

De kleine alpaca uit de Andes verhuisde naar Europa om zich daar te ontpoppen als een vriendelijk gezelschapsdier. Margriet Moed viel als een blok voor de wollige alpaca’s en zet zich in voor de fokkerij van goede, gezonde dieren, die hun weg naar de liefhebber met groot gemak vinden.

“Lief, nieuwsgierig, vriendelijk, makkelijk en gevoelig.” Zo omschrijft Margriet Moed haar alpaca’s. “Het zijn dieren, die ik nog het meest vergelijk met herten. Ze reageren erg instinctief. Je moet er zelf heel kalm mee om gaan, want het blijft een vluchtdier. Dat merk je aan alles.”
Achter de boerderij van de familie Moed drommen de alpaca’s samen rond de met hooi gevulde voederbak. De dieren maken kleine geluiden naar elkaar als ze door mensen worden benaderd. Met grote bruinfluwelen ogen slaan ze het publiek gade. Hun dikke wintervacht verraadt hun afkomst, de hoogvlakten van Zuid-Amerika.
“Een alpacavrouwtje kan haar dracht ophouden tot het moment dat het gunstig is om te baren”, gaat Margriet verder. “De zwangerschap duurt 11,5 tot 13 maanden. De natuur werkt heel logisch. Alpaca’s worden meestal ’s morgens geboren. Als dat niet gebeurt kan het jong niet opdrogen door de zon en vriest het ’s nachts dood.”
Dieren die aan dergelijke ruige omstandigheden gewend zijn hebben weinig moeite met het Nederlandse klimaat. Alleen vocht is slecht voor ze. Aangezien ze op de hoogvlakten genoegen nemen met droog steppegras zijn ze als huisdier tevreden met voornamelijk hooi en een klein beetje alpaca krachtvoer als aanvulling..

Reportage
Margriet Moed, echtgenote van een Groningse akkerbouwer en boomteler, wilde ‘iets voor haarzelf’ doen. Ze was al een tijdje op zoek naar een geschikte invulling toen ze op een avond een reportage over een alpacafokkerij op CNN zag. Het weekend daarna reed ze al naar België en kocht haar eerste drie hobbydieren. Dat was zes jaar geleden. Inmiddels telt haar farm in totaal 130 dieren en heeft de hobby zeer serieuze vormen aangenomen. Ze heeft inmiddels zowel de Huacaya als de meer zeldzame en exclusieve Suri alpaca’s. De Huacaya’s zijn de bekende alpaca’s met dik krulhaar, de Suri’s hebben lange dreadlocks.
Sinds de komst van haar eerste dieren heeft Margriet al haar energie gestoken in het vergaren van kennis over dit Zuid-Amerikaanse dier. Sinds 1984 wordt er buiten Amerika eigenlijk weer serieus gefokt met alpaca’s. De kennis over deze dieren is dus nog betrekkelijk jong. Dat geldt ook voor de veterinaire zorg die min of meer in de kinderschoenen staat. Tot nu toe blijken de dieren echter niet erg gevoelig voor ziekten.

Kwaliteit
De alpaca fokster heeft zich tot doel gesteld om zich vooral op kwaliteit te richten. In het fokprogramma zoekt ze bijvoorbeeld naar dieren met een zeer fijne wolstructuur en een goede bouw. Als zij op zoek is naar nieuwe fokdieren in het buitenland, maakt ze zelf een eerste screening op het gezicht, maar laat de wolkwaliteit onderzoeken in een laboratorium en roept de hulp in van vakmensen om de dieren te controleren op hun bouw en gezondheid. Dit is natuurlijk een kostbare aangelegenheid, maar meer dan de moeite waard. Een goede alpaca kan namelijk bij verkoop 10.000 euro opleveren. Margriet is altijd op zoek naar een goede dekhengst, want van kunstmatige inseminatie moeten de alpaca-dames niets weten.

Exclusief
De wol van alpaca’s is zeer gewild, vanwege de fijne structuur. De kwaliteit ligt hoger dan van kasmir en mohair. Verwerken van de wol is in Europa erg kostbaar en kan niet concurreren met het goedkopere verwerkingsproces in Zuid-Amerika. Het fokken voor de wol is dus voor Margriet eigenlijk wel een doelstelling, maar veel belangrijker is de toepassing als exclusief huisdier. In Engeland en Duitsland is de alpaca bezig aan een opmars. Nederland moet daarin nog volgen.
Neemt niet weg dat de vacht van Europese dieren dusdanige kwaliteit heeft dat er voor de Europese wol in de toekomst ook een afzetmarkt is. Behalve dat de wol heel mooi is heeft deze een hoge isolatiewaarde en is antiallergeen. Margriet heeft inmiddels van haar eigen wol de eerste kledingstukken laten breien en weven. Deze wil ze in het exclusieve segment gaan afzetten onder de naam Johannes Hilbertus.

Aaibaar
De allergrootste troef van de alpaca’s is de hoge aaibaarheidsfactor. Margriet denkt dat ze een belangrijke therapeutische functie kunnen gaan vervullen op bijvoorbeeld zorgboerderijen. Hun lieve karakter maakt ze ook erg geschikt voor kinderboerderijen.
Samen met een collega fokker is ze van plan om de Nederlandse Alpaca Society op te richten. Binnen afzienbare tijd zal ook de eerste Noord Nederlandse Alpaca Show gaan plaats vinden, met een keuring om de allerbeste eigenschappen van dit aantrekkelijke dier naar boven te halen.

Alpaca Europe
Alpaca Europe is de alpaca farm van Margriet Moed in het Groningse Westerlee. Haar hobby is in zes jaar tijd uitgegroeid tot een serieuze fokkerij die op dit moment 130 dieren telt.

Agrarische kalender ABN AMRO Bank, december 2008

Alpaca

Verliefd tot over mijn oren

Ooit in Nederland tussen een kudde alpaca’s in gestaan? Ja, inderdaad. Ze zijn hier gesignaleerd. Inmiddels zijn er verschillende fokkers gevallen voor de charme van deze kleine kameelachtigen uit Zuid-Amerika, met lief karakter en superzachte wol. Aan mij de eer om Margriet Moed uit het Groningse Westerlee te interviewen, die nu zes jaar fokt met deze dieren.
Dat interview liep al snel uit op knuffelen met alpaca’s. Mijn kinderen mochten deze keer mee, omdat het herfstvakantie was en het onderwerp aaibaar. Cathelijne was al snel onderweg naar de jongste telg van de boerderij, die met een dekje over de schoudertjes bij moeder stond. En mijn aandacht voor het interview ebde snel weg, toen ik in de donkerbruin fluwelen ogen van enkele alpacadames keek. Daar moet je wel voor zwichten. Jammer dat het zo moeilijk te beschrijven is wel geluid alpaca’s maken. Het is nog het beste te beschrijven alsof je in een reusachtig piepbeest knijpt.
Binnenkort meer over Alpaca Europe op mijn weblog en de site van ABN AMRO Bank. Kijk alvast eens rond op de site van Margriet.